BESTIARII

BESTIARII

apud Romanos dicti sunt, qui ad bestias damuati, cum illis pro vita decertare cogebantur. Dicuntur autem Bestiae proprie, quae naturâ ferae sunt, veluti ursi, leones, pantherae, l. 1. §. in bestiis ff. Si quadr. paup. fec. dic. Mentionem ludi huius Bestiarii facit Seneca Ep. 70. Item Isidor. Etymolog. l. 18. c. 52. Ludus gladiatorius inde dictus, quod in eo iuvenes armorum usum condiscant, et modo inter se, aut gladiis aut pugnis certantes, modo contra bestias incedentes, subeant ferale discrimen. Sic Clem. Alexandrinus de Constitut. Apostol. l. 1. Εἰ τὶς Χριςτιανὸς κατεκρίθη ὑπὸ ἀςεβῶν, εἰς λοῦδον, ἢ ςθηρία ἢ μέταλλον, Si quis Christianus condemnatus est ab impiis in ludum, vel bestias, vel metallum, etc. Ea autem ratio Bestiarii ludi fuit, ut non sufficeret, unam alteramve feram stravisse, sed necesse esset cruentum hunc agonem toties subire, donec reus esset peremptus. Unde extra ordinem Androclo, cuius meminit A. Gellius l. 5. c. 14. vita concessa est, patetque hinc cum Bestiis pugnam duplicis generis fuisse; Unam quam sponte quidam mercede conducti, aut roboris experiendi gratiâ subibant, id quod hodicque in Imperio Mogolis M. frequentissimum, non aliâ compendiosiore ad summos honores ac dignitates viâ, uti habet Mandessovius Itiner. Indiae: Alteram ad quam scelerati homines ita

condemnati sunt, ut post unam licet alteramve victoriam nihilominus in continua essent mortis exspectatione, ut dictum. Et rarum admodum fuit, bestiam ab homine vinci, contra ab uno Leone Bestiariorum ducentos interemptos legimus: Praeclara aedilitas, unus leo, ducenti Bestiarii, Cicer. in Orat. pro Sest. e quibus verbis colligimus, eôdem ludô plures homines cum una bestia, sibi invicem succedendo, pugnavisse; e quibus cos, qui priores excepêre, Graeci ἐφέδρους vocârunt, teste Suidâ: Quo alludens Apostolus ἔχατον se seu ultinum, h. e. in ultimum locum servatum, appellat, 1. Corinth. c. 4. v. 9. ubi notanter quoque de Deo usurpat vocem ἀπέδειξεν, ostendit, quae vox proprie de spectaculorum talium cruentorum Editore usurpari solita fuit. Unde ostendere munus, Tullius: et proponere munus, Sueton. in Tito, c. 8. dixêre. Vide Lipsium Saturn. l. 2. c. 18. Hinc et ἐπιθανάτιον se ibidem dicit, quia certa mors ultimis imminebat plerumque. Matutinis enim horis inchoatâ cum bestiis pugnâ, οἱ ἔχατοι seu ultimi, usque ad metridiem servabantur, hine Meridiani dicti, apud Sueton. in Claudio c. 34. tum cum bestiis, sine ullis armis defensivis, solô euse armati, committebantur, sinistram manum vacuam habentes, quâ bestias inuncare et lacerare utcumque conabantur. Quae causa est, quod horum hominum pugnam, cum antemeridiana comparans, Quidquid ante pugnatum est, misericordiam, vocet Seneca Ep. 7. Celebris Ignatii Martyris Historia est, qui bestiis obiectus dentibus eotum conteri gloriae doxit, inquiens: Frumentum sum Christi, et per dentes bestiarum molor, ut mundus panis Dei inveniar, apud Irenaeum adv. Haer. l. 5. c. 28. et Euseb. Hist. Eccl. l. 3. c. 33. Vide Th. Godwyn. Antholog. Hist. Rom. l. 3. sect. c. 3. 8. Quod de Christianis et Ignatio in specic dictum, confirmatur exemplô Atrali, apud Euseb. Histor. l. 5. qui quamvis civis Romanus esset (quales alias Bestis non obiciebantur)

ad Bestias nihilominus damnatus est, quod usitatum hoc esset supplicium, quô in Christianos animadvertebatur, idque, ut videtur, ex L. Corn. de Sicariis. Obiciebatur enim praecipue Christianis infanticidium, eiusque degustatio. Poena autem legis Corn. erat, ut humiliores solerent vel bestüs obici, l. 3. §. 5. D. ad L. Corn. de Sicar. Censebantur antem inter humuliores Christiani; adde etiam famosos, quos severius, quam integrae samae homines punierunt, l. 28. §. 16. D. de Poen. Unde nil mirum, si Christiani, quamquam cives Romani, Bestiis obicerentur. Coeterum, si qui, cum eximii essent roboris, aut maximi in arte sua nominis, ad bestias damnati fuerant, super iis consulebatur Princeps, an veller huiusmodi Bestiarios ex provincia in urbem transduci, qui Populo Rom. in ludis exhibeantur. quo pertinet lex 31. D. de Poen. Ad bestias damnatos favore Populi Praeses dimittere non debet. Sed si eius roboris, vel artisicii sint, ut digne populo Romano exhiberi possint, Principem consulere debet. Atque secundum haec factum putat Petitus, ut Ignatius in Urbem sit traductus, vide eum Commentar. in LL. Attic. l. 11. tit. 4. Non vero obiectabantur Bestiis, nisi cum venationes darentur: alias enim non licebat. Hinc quum Polycarpum ad leonem postularent, negavit Proconsul id fiere posse, quia venationes peractae essent. Ε᾿πειδὰν ἐπεπληρώκει τὰ κυνηγέςια. Itaque vivus concrematus est, apud Euseb. Histor. Eccl. l. 4. c. 15. Imo, ut Maturus, Sauctus, Blandina et Attalus bestiis possent obici, studiô venationes daras fuisse, scribunt Lugdunenses et Viennenses, apud eund. Sed non solum Bestiis ad supplicium obiecti Christiani, verum et ad terrorem; unde ἐλκυθμους τῶ ςθηρίων inter ea legimus, quibus olim constantia eorum tentari solita est. Iidem de praefatis Martyribus: ὑπέφερον πάλιν τὰς διεξόδους τῶ μαςτίγων τὰς ἐκεῖςε εἰθισμένας, καὶ τοὺς ἀπὸ τῶ ςθηρίων ἑλκυθμοὺς. Et paulo post, καὶ μετὰ τὰς μάςτιγας, μετὰ τὰ ςθηρία, μετὰ τὸ τήγανον, τοὔχατον εἰςγύργα1ον βληθεῖςα ταύρῳ παρεβλήθη. Ubi μετὰ τὰ ςθηρία, idem est quod μετὰ τοὺς ἀπὸ ςθηρίων ἑλκυθμούς. Nempe solebant sactuos Dei martyres bestiis quandoque admordendos distrahendosque dare, ut vel hâc ratione illos territos ad fidem negandam conrpellerent. Quod si huic tentationi non cedererent, tandem neci dabantur. Quare hôc ordine passiones illorum recenset Arnobius adv. Gent. l. 1. Vos ipsi cum libido incesserit saeva, exuitis nos bonis, exterminatis patriis finibus ----- torquetis, dilaceratis, exuritis, et ad extremum nos feris et belluarum laniatibus obiectatis. Ubi voce dilaceratis, non tantum flagella et ungulas, sed et τῶ ςθηρίων ἑλκυθμοὺς comprehendendos esse docet Desid. Heraldus, quem vide, ut et infra, voce Feris, it. Pancarpum, Postica, Venatorius ludus.